AB Döngüsel Ekonomi Paketi 2018

28 Mayıs 2019 11:38

AB Döngüsel Ekonomi Paketi & Tek Kullanımlık Plastik Ürünlerle İlgili Mevzuat

Hazırlayan: Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Genel Sekreteri Aslıhan Arıkan

Her ne kadar zorlanıyor olsak da Doğrusal (Lineer) ekonomiden Döngüsel ekonomiye geçiş kaçınılmaz görünüyor…

Aslında Doğrusal (lineer) ekonomiden Döngüsel ekonomiye geçiş uzun vadede ticari ve ekonomik fırsatlar yaratan ve çevresel & toplumsal faydalar sağlayan sistemik bir değişimi ifade etmektedir.

Ambalajın döngüsel ekonomide birden fazla rolü var:

  • Ambalaj sayesinde, gıda ve içecek gibi ambalajın içerdiği ürün israfı azaltılır. Daha az atık oluşur. Döngüsel ekonomi daha verimli hale getirilir. Örneğin; raf ömrünü uzatmak, içerdiği ürünü tam korumak, vb...
  • Ambalajlar tekrar kullanılabilir. Örneğin; sektörler ve sanayi içinde ve/veya arasında işletmeler arası (b2b) taşıma ambalajları veya işletmeler arası ticaretteki nakliye ve depolamada kullanılan ambalajlar…
  • Ambalaj malzemeleri geri dönüştürülebilir.
  • Yüksek enerji içerikli ambalajlar (örneğin, elyaf ve plastik), geri dönüştürülemediği zaman enerji üretimi için kullanılabilir.

Ambalajlama, gelecekteki döngüsel ekonominin önemli bir parçası olacağı düşünülen tersine lojistikte önemli bir rol oynayabilir. Atıklar değerli bir hammadde haline gelecektir ve eskisinden daha dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Dolayısıyla "tersine lojistik”, gelecekte ambalaj sanayi için büyük potansiyeli olan bir alandır.

Döngüsel ekonomi gelecekte yaygınlaştıkça, enerji üretimi tercih edilmeyecek; son tercih haline gelecek ve ancak diğer tüm diğer geri kazanım yolları denendikten sonra kullanılacaktır.

Avrupa Birliği döngüsel ekonomi paketinin amacı iki ana başlık altında toplanabilir:

1. Kaynakları daha akıllıca ve daha uzun süre kullanarak sürdürülebilir bir biçimde tüketmek; kaynaklardan maksimum seviyede yararlanmak ve malzemenin kullanım ömrü tamamlandığında onu geri kazanmak veya yeniden kazanmak.

2. Küresel rekabeti artırmak, sürdürülebilir ekonomik gelişmeyi desteklemek ve yeni iş olanakları/istihdam sağlamak.

Şekil 1: AB Döngüsel Ekonomi Paketinin Mevzuat Açısından Özeti

Şekil 2: Döngüsel Ekonomi Eylem Planı (AB'nin Plastiklerle ilgili Stratejisi)

*2025 yılında 10 milyon ton geri dönüştürülmüş plastik kullanımına yönelik bir hedef de ayrıca belirlenmiştir.

AB, mevzuatı Plastik ürünü aşağıdaki gibi tanımlamaktadır:

"Bir polimerin ana yapısal bileşenini oluşturduğu ve katkı maddeleri veya diğer maddelerin bu polimere eklenebildiği nihai malzemeye plastik adı verilir. Kimyasal olarak işlem görmemiş doğal polimerler bu tanımın dışında tutulmuştur.”

Aynı mevzuat tek kullanımlık plastik ürünleri ise aşağıdaki gibi tarif etmektedir:

"Tek kullanımlık plastik ürün tamamen veya kısmen plastikten elde edilmiş, üreticisi tarafından aynı amaç için yeniden doldurulması veya kullanılması amacıyla tasarlanmayarak piyasaya sürülmüş, birden fazla kullanımı mümkün olmayan üründür”.

Avrupa Komisyonu bir ürünün tek kullanımlık plastik ürün olup olmadığını anlayabilmek amacıyla bir rehber doküman geliştirmek üzere görevlendirilmiştir. 2022 yılına kadar bu doküman yayınlanacaktır (Bakınız Tablo 1).

Tablo 1: Tek Kullanımlık Plastikler ile ilgili AB'nin Sorumlulukları

Tablo 2: Avrupa Komisyonunun İkincil Mevzuat Uygulama Çizelgesi

Sonuç olarak Ambalaj Sektörünü Neler Bekliyor?

Ambalaj geri dönüşüm oranları gelecekte daha yüksek olacak.

Piyasaya sürenler yere/çevreye atılmış olan çöpün de toplanmasının maliyetinin bir kısmını ödeyecekler.

Piyasaya sürenlerin maliyeti artacak.

Piyasaya sürenler daha verimli çalışacak toplama ayırma ve geri dönüşüm sistemlerine ihtiyaç duyacak.

Maliyet artışının önüne geçebilmek için geri dönüşüm sonrası elde edilen malzemelerin / ürünlerin geliştirilmesi ihtiyacı doğacak.

İletişim: aarikan@ambalaj.org.tr

Kaynaklar: EUROPEN The European Organization for Packaging and the Environment & WPO World Packaging Organisation.